Tác phẩm Ánh Sáng Trong Bóng Tối được đánh giá là công trình có giá trị nhất của S. Frank, tổng kết nhiều suy tư của ông về trải nghiệm đạo đức Kitô giáo và triết học xã hội. Nhan đề của tác phẩm đước lấy từ một câu trong Phúc Âm của vị tông đồ Yoan, điều này khiến cho nhiều người có thể lầm tưởng đây là một luận văn thần học. Tuy nhiên, ngay trong Lời nói đầu S. Frank đã minh định tác phẩm của mình như sau:

“Qua vẻ bề ngoài, suy tưởng của tôi có tính cách của một luận văn thần học. Tôi muốn cảnh báo bạn đọc rằng, - không biết chuyện này là tốt hay xấu - vẻ bề ngoài ấy không hoàn toàn phù hợp với thực chất bên trong tư duy của tôi. Thực ra toàn bộ phát triển trí tuệ cũng như tinh thần của tôi đã dẫn đưa tôi đi đến, không chỉ có đánh giá cao tư duy Kitô giáo truyền thống, mà còn thừa nhận tính chân lí tuyệt đối ở khải huyền của Đức Kitô; tôi đã đi đến niềm tin chắc rằng tất cả mọi tai họa của nhân loại suy đến cùng đều có nguồn gốc từ tình trạng tách rời của nhân loại khỏi truyền thống Kitô giáo, - tình trạng tách rời xảy ra đã từ lâu và mỗi lúc càng lún sâu hơn nữa, và rằng tất cả những hoài vọng cao cả nhất của loài người đã được suy xét kĩ, đều chỉ là những biểu hiện của những đòi hỏi lương tâm Kitô giáo vốn có từ xa xưa.

Tuy nhiên, mặt khác tôi thấy e ngại và không muốn là nhà thần học, không phải chỉ vì tôi không phải là nhà thần học mà là nhà triết học tự do theo đào tạo cũng như theo tư chất tinh thần, mà còn là vì tôi không sao khắc phục được cảm nhận, cho rằng trong bất cứ thần học giáo điều trừu tượng nào cũng đều có nguy cơ của lời nói trống rỗng đầy tội lỗi”.

Nội dung của tác phẩm cho thấy đây đích thực là một cuốn sách triết học về đạo đức mà tác giả là một triết gia tự do có đức tin Kitô giáo sâu sắc, nhưng không ràng buộc bản thân với một giáo phái nào nhất định.

ec6d3a2c7db46ece18645e9eba2acc361689215283.jpg

Ánh Sáng Trong Bóng Tối

"Apprendre  à  apprendre” (“học  cách  học”)  là một khẩu hiệu nổi tiếng trong tiếng Pháp và không dễ… dịch, vì động từ “apprendre” trong tiếng Pháp dường như có cả hai nghĩa trong tiếng Anh: “to teach” và “to learn”! Không có sự tách bạch giữa “dạy” và “học”, vì vị trí của chúng đôi khi có thể thay thế cho nhau, hay nói ngắn, giữa chúng có một sự “vận động”. Sự vận động ấy chính là phương pháp.

Từ khi René Descartes viết quyển “Các quy tắc hướng dẫn tư duy” (Règles pour la direction de l’esprit) năm 1628 và “Luận văn về Phương pháp” (Discours de la Méthode) năm 1637, khoa học và tư duy khoa học thật sự bước vào thời hiện đại, tức, ta không còn có thể suy nghĩ và làm việc như thể không có… Descartes được nữa! Gần bốn thế kỷ đã trôi qua với biết bao sự cải tiến và tinh vi hóa về phương pháp trên mọi lĩnh vực, nhưng mục tiêu của nó không thay đổi, đúng như Kant đã nói: “Ta không thể học triết học, mà chỉ có thể học cách triết lý” hay như lời của Albert Einstein: “Giá trị của một nền giáo dục (…) không phải là dạy và học được nhiều sự kiện mà là đào luyện cho tinh thần biết tư duy…”.

Bộ sách CẨM NANG TƯ DUY này dành cho mọi độc giả, từ học sinh, sinh viên đến các giảng viên, các nhà nghiên cứu, doanh nhân, người đã đi làm cũng như quý phụ huynh… muốn nâng cao năng lực tư duy của mình. Học sinh, sinh viên có thể đọc cẩm nang như tài liệu tham khảo để học tốt các bộ môn; quý phụ huynh có thể sử dụng cẩm nang để vừa nâng cao năng lực tư duy của mình vừa giúp con em mình phát triển các kỹ năng tư duy cần thiết để học tốt; các giảng viên, nhà nghiên cứu có thể sử dụng cẩm nang để xây dựng tốt các chủ đề của mình; người đã đi làm, doanh nhân… có thể áp dụng các kỹ năng, ý tưởng của cẩm nang vào công việc và cuộc sống.

69d78e1803036f979bc370638b1899381646963848.jpeg

Cẩm Nang Tư Duy Đạo Đức

Người xưa dẫu khuất, truyện cũ còn ghi. Trăm năm bia đá thì mòn, nghìn năm bia miệng hãy còn chơ chơ. Nói một câu mà muôn đời sử sanh còn chép, luận một nhẽ mà mấy kiếp miệng thế còn chuyền. Nhất ngôn hưng bang nhất ngôn táng quốc, một nhời nói ra mà nước vững nhà yên, một nhời nói ra mà bể dao núi động. Quan-hệ thay là lời nói ! Xét ra các bậc đế-vương, vĩ-nhân, anh-hùng, hào-kiệt ; chí-khí hiên ngang, công-danh cái thế, sự-nghiệp ngang-tàng, non song chung đúc, kể đã bao phen vật đổi sao dời, mà tiếng tăm còn lừng-lẫy, muôn thuở nào quên. Ấy chẳng phải là những người đã dìu-dắt dậy khôn cho hậu-sinh dư ! Gương sáng ví tầy nhật nguyệt, khí thiêng tựa với càn khôn ; những nhời vàng tiếng ngọc đó, ta há nỡ quên sao ? Vậy nên lưu chữ lấy mà mở mang chí-khí, mà nghiền mà nghĩ cho kỹ-càng cho thấm-thía, họa may óc non dổi nên sắt đá, khỏi phải như sáp, mà muốn nận vuông nên vuông, nận tròn nên tròn, mang tiếng nhược-nhu. Vậy thì anh em ta, đang lúc ở vào buổi Âu Á dao thời này, cũng nên đọc mấy câu cổ ngữ sau đây chẳng cũng là một phương thể thao cho tinh-thần dư ? Mong thay ! Mong lắm thay !
Ngày mồng 3 tháng chạp năm Mậu-Thìn
(13 Janvier 1929)
T. T. V.
***
Cống-Chỉnh là một tay dan hùng đời Lê, trước sau không một, chỉ biết lợi mình. Khi bỏ ngoài Bắc vào theo Tây-Sơn, rồi dắt quân Tây-Sơn ra Bắc sâm lấn, làm lắm điều tàn bạo. Chỉnh có một người bạn thân tên là Thế-Long. Một hôm hai người nói truyện việc nước, Chỉnh có ý thương tiếc chúa Trịnh ; Thế-Long nhân dịp muốn toan mưu dúp đỡ nhà Chúa mới nói rằng : « Ông tuy nói thì nhân nghĩa mà bụng ông thì tàn-bạo. Trước ông xuất thân, được danh giá cũng nhờ có chúa Trịnh, nay ông lại dúp Tây-Sơn mà diệt Trịnh, kể tội chúa Trịnh là hiếp vua, sao ông không xét công chúa Trịnh phù Lê hơn 200 năm. Ông theo người mới hại người cũ là bất nghĩa ; kể tội người, không kể công người là bất nhân. Làm đời trượng-phu mà lại đeo tiếng ấy sao ? » Cống-Chỉnh nghe song thẹn nói rằng : « Tôi vì đạo nhớn thiên-hạ mà diệt Trịnh tôn Lê, đó là rất nhân-nghĩa, sao gọi được là tàn-bạo. » Thế-Long nói : « Vua Lê vẫn tôn mà nước vẫn yên, can gì phải nhờ đến ông dúp, chẳng qua ông chỉ mượn tiếng là tranh cướp. Ông đưa quân Tây-Sơn về hại dân hại chúa, cả nước ai cũng cho ông là thú dữ, tôi nói tàn bạo là còn nể ông đấy ông đừng dữ mãi lỗi cáo đội lốt cọp mà rồi nhân tâm ngày một thêm thù oán. Ông sẽ là người có tội với cả nước, thì rồi cả nước dong ông làm sao được, » Cống-Chỉnh nghe xong giận quá, nhưng mà cứ điềm nhiên nói rằng : « Thôi anh đã chót bạn với thú dữ thì nên nghĩ mưu gì hộ thú dữ với ! » Thế-Long nói : « Nay ông dẹp bọn kiêu binh đã song, chỉ nên điều-đình với Tây-Sơn cho rút quân về, rồi tìm người hiền nhà Trịnh lập lên là yên. » Chỉnh nói : « Thế thì anh cứ về xem có người hiền nhà Trịnh nào, sẽ đem nhời ra nói mà kiếm đường tiến thân nhé ! » Thế-Long từ dở ra, Chỉnh nói một mình rằng : « Tên nó là Long, long là rồng, rồng nên cho nó xuống nước mới được, kẻo để trên cạn nó hại người ! » Nói song mật sai người ra đón Long ở ngoài cổng, bắt chói quăng xuống sông Nhị Hà.

be16edbfabe27189ea491f3f71ffef161625796713.jpg

Cổ nhân đàm luận

Bạn đã bao giờ có những ý niệm và những suy nghĩ nghiêm túc về Vấn đề Nữ quyền trong xã hội hiện nay? Một vấn đề không hề mới nhưng chưa bao giờ cũ. Vậy cốt lõi của vấn đề nằm ở đâu? Là nội tại khách quan, xã hội diễn tiến, hay đơn giản chỉ đó là ý Chúa.

Tôi hi vọng rằng tập sách của Simone de Beauvoir sẽ phần nào giải đáp một vài vấn đề mà bạn đã và đang thắc mắc. Tất nhiên, giới nữ không thể bao trùm tất cả các vấn đề, cũng như giải quyết tất cả vấn đề đó, vì cơ bản đó cũng chỉ là cái nhìn chủ quan của Simone de Beauvoir trong thế giới quan nội tại của bản thân mình, sẽ là không công bằng để dễ dàng đánh giá hết mực hài lòng bởi lẽ có những phân đoạn hết sức dài dòng và kể lể, khiến bạn đọc có thể bị lẫn lạc trong đó. Nhưng trên hết, nó đã khơi gợi ra nhiều luận điểm để khiến chính chúng ta suy nghĩ dài hơi, liệu chúng ta hàng ngày kêu gọi hô hào về Bình đẳng giới, về Nữ quyền, nhưng chúng ta đã thật sự đã trang bị những kiến thức đúng đắn và khách quan chưa?

Tôi nghĩ rằng không chỉ Nam giới, Nữ giới cũng nên nghiêm túc đọc tác phẩm này.

Simone de Beauvoir (1908 - 1986) là nhà văn, nhà triết học và một nhà đấu tranh cho nữ quyền người Pháp.

Là một nhà văn từng được giải Goncourt nhưng cũng là một học giả uyên bác, các tác phẩm của bà được lấy cảm hứng từ chính cuộc đời mình đồng thời đầy ắp các dữ kiện khoa học, lịch sử, thống kê… Hai tác phẩm non-fiction được biết ở Việt Nam nhiều nhất của bà là Giới tính thứ nhì và Tuổi già.

Giới Nữ (xuất bản năm 1949), được xem là một trong những quyển sách hay nhất của thế kỷ 20, là một cuốn bách khoa toàn thư về các giai đoạn của cuộc đời phụ nữ từ lúc sinh ra, dậy thì, lấy chồng, làm mẹ; đồng thời vạch ra con đường giành quyền lợi cho nữ giới. Với tác phẩm này, bà được xem là “Bà mẹ của phong trào nữ quyền".

Tuổi già được viết lúc Beauvoir hơn 50 tuổi, mô tả chi tiết cuộc sống của người già và đấu tranh giành quyền cho họ. Người ta chỉ có thể hiểu được thân phận người già khi ở tuổi đó. “50 tuổi, tôi giật nảy mình khi một nữ sinh viên Mỹ kể lại với mình câu nói của một cô bạn: "Nhưng Simone de Beauvoir là một bà già chứ sao!" Cả một truyền thống dồn cho từ ngữ này một cái nghĩa xấu; nó vang lên như một lời thoá mạ. Vì vậy, người ta phản ứng, thường bằng giận dữ, khi nghe người khác bảo mình già. Tôi có biết nhiều người phụ nữ được biết tuổi tác của mình một cách khó chịu qua một kinh nghiệm giống như kinh nghiệm Marie Dormoy: một người đàn ông, bị vẻ trẻ trung của hình bóng bà đánh lừa, đi theo bà trên đường phố; đến khi đi vượt qua bà và trông thấy gương mặt bà, thì thay vì bắt chuyện, ông ta rảo bước.”

44d0d76478b9cc3e7f234cb20b2cb9a81713407990.jpg

Giới Nữ - Tập 1

Bạn đã bao giờ có những ý niệm và những suy nghĩ nghiêm túc về Vấn đề Nữ quyền trong xã hội hiện nay? Một vấn đề không hề mới nhưng chưa bao giờ cũ. Vậy cốt lõi của vấn đề nằm ở đâu? Là nội tại khách quan, xã hội diễn tiến, hay đơn giản chỉ đó là ý Chúa.

Tôi hi vọng rằng tập sách của Simone de Beauvoir sẽ phần nào giải đáp một vài vấn đề mà bạn đã và đang thắc mắc. Tất nhiên, giới nữ không thể bao trùm tất cả các vấn đề, cũng như giải quyết tất cả vấn đề đó, vì cơ bản đó cũng chỉ là cái nhìn chủ quan của Simone de Beauvoir trong thế giới quan nội tại của bản thân mình, sẽ là không công bằng để dễ dàng đánh giá hết mực hài lòng bởi lẽ có những phân đoạn hết sức dài dòng và kể lể, khiến bạn đọc có thể bị lẫn lạc trong đó. Nhưng trên hết, nó đã khơi gợi ra nhiều luận điểm để khiến chính chúng ta suy nghĩ dài hơi, liệu chúng ta hàng ngày kêu gọi hô hào về Bình đẳng giới, về Nữ quyền, nhưng chúng ta đã thật sự đã trang bị những kiến thức đúng đắn và khách quan chưa?

Tôi nghĩ rằng không chỉ Nam giới, Nữ giới cũng nên nghiêm túc đọc tác phẩm này.

Simone de Beauvoir (1908 - 1986) là nhà văn, nhà triết học và một nhà đấu tranh cho nữ quyền người Pháp.

Là một nhà văn từng được giải Goncourt nhưng cũng là một học giả uyên bác, các tác phẩm của bà được lấy cảm hứng từ chính cuộc đời mình đồng thời đầy ắp các dữ kiện khoa học, lịch sử, thống kê… Hai tác phẩm non-fiction được biết ở Việt Nam nhiều nhất của bà là Giới tính thứ nhì và Tuổi già.

Giới Nữ (xuất bản năm 1949), được xem là một trong những quyển sách hay nhất của thế kỷ 20, là một cuốn bách khoa toàn thư về các giai đoạn của cuộc đời phụ nữ từ lúc sinh ra, dậy thì, lấy chồng, làm mẹ; đồng thời vạch ra con đường giành quyền lợi cho nữ giới. Với tác phẩm này, bà được xem là “Bà mẹ của phong trào nữ quyền".

ec96c5fcf7005d15d1aebfa89fb619f11713408209.jpg

Giới Nữ - Tập 2

Ngày cuối trong đời Socrates là một loạt bốn cuộc đối thoại, ghi lại những thời khắc cuối đời của Socrates và những lời biện giải đanh thép của ông khi bị Bồi thẩm đoàn của Hội đồng Thành quốc kết tột tử hình vì bị cho rằng ông đã hủ hóa thanh niên, coi thường thần linh mà thành quốc tin tưởng.

Là tấm gương trong sạch, coi trọng danh dự và xem thường cái chết, Socrates đã từ chối sự giúp đỡ của bạn bè dù biết mình không thể sống được bao lâu, dù cho cái chết của mình là âm mưu đê hèn từ những kẻ tham quyền lực và bại hoại đạo đức.

Ông tuyên bố rằng “Tránh cái chết không khó, tránh đê tiện khó hơn nhiều. Vì đê tiện chạy nhanh hơn cái chết”.

f98c1ce43d165ab37bc14f2649c719b01686806715.jpg

Ngày Cuối Trong Đời Socrates

Một bản đúc kết tinh túy về Nghệ thuật sống của một người mà được xem là "Thầy của các vị thầy".

Sự hấp dẫn lâu bền và ảnh hưởng rộng khắp của Epictetus, một phần là do ông không mơ hồ trong việc phân biệt giữa những triết gia chuyên nghiệp và những người bình thường. Ông diễn đạt thông điệp của mình một cách rõ ràng và nồng nhiệt, gửi đến tất cả những ai quan tâm đến việc sống một cuộc đời tỉnh thức về đạo đức. 

Tuy nhiên, Epictetus vững tin vào sự tất yếu của việc rèn luyện để dần dần tinh lọc tính cách và hạnh kiểm cá nhân. Sự tiến bộ đạo đức không phải là lãnh địa độc quyền của giới quý tộc, cũng không thể đạt tới do tình cờ hay may mắn, mà bằng cách tự rèn luyện bản thân – hằng ngày. 

Có lẽ Epictetus đã không chịu được những trò pirouette bằng lời nói có tính gây hấn để chiếm giữ và bảo vệ địa vị, mà rủi thay đôi khi được xem là “làm” triết học tại những trường đại học hiện nay. Là một bậc thầy có năng lực diễn đạt súc tích, có lẽ ông cũng ngờ vực cách diễn đạt rườm rà, tối mò được tìm thấy trong những văn bản hàn lâm, triết học và những văn bản khô khan khác. Không chỉ kịch liệt tố giác việc phô trương kiến thức chỉ để được tiếng là người “uyên bác”, ông còn tận tụy với những lời giải thích của mình, không cần ai bảo lãnh về những ý tưởng hữu ích cho việc sống tốt. Ông tự xem là thành công khi những ý kiến của mình được dễ dàng nắm bắt và đưa vào thực hành trong đời thực, nơi mà chúng có thể thực sự nâng cao tính cách của con người. 

Epictetus ra đời như là một nô lệ vào khoảng năm 55 sau Công nguyên tại Hierapolis, Phrygia, phía Đông của Đế quốc La Mã. Chủ của ông là Epaphroditus, Bí thư hành chánh của Nero. Từ khi còn rất nhỏ Epictetus đã biểu lộ một tài năng xuất chúng về tri thức; và Epaphroditus quá bị ấn tượng, đến nỗi ông gửi chàng trai trẻ đến La Mã để học với vị thầy Khắc kỷ chủ nghĩa nổi tiếng, Gaius Musonius Rufus. Những tác phẩm của Rufus còn sót lại bằng tiếng Hy Lạp, bao gồm những luận cứ bênh vực cho quyền bình đẳng về giáo dục đối với phụ nữ, và chống lại đặc quyền của nam giới về tình dục trong hôn nhân; và tinh thần bình đẳng nổi tiếng của Epictetus chắc hẳn đã được nuôi dưỡng dưới sự giáo huấn của vị này. Epictetus trở thành môn đệ nổi tiếng nhất của Rufus, và sau cùng được giải phóng khỏi tình trạng nô lệ.

Epictetus giảng dạy tại La Mã cho đến năm 94 sau Công nguyên, khi Hoàng đế Domitian - bị đe dọa bởi ảnh hưởng ngày càng lớn của những triết gia, trục xuất ông khỏi La Mã. Ông trải qua phần còn lại của đời mình trong chốn lưu đày tại Nicopolis, trên vùng duyên hải phía Tây Bắc của Hy Lạp. Tại đó, ông thiết lập một ngôi trường triết học, và trải qua những ngày tháng của mình, thuyết giảng về cách sống với phẩm cách và sự thanh thản. Trong số những môn đệ lỗi lạc nhất của ông là chàng trai trẻ Marcus Aurelius Antoninus, về sau trở thành Hoàng đế của Đế quốc La Mã. Ông này là tác giả của Meditations mà những gốc rễ Khắc kỷ chủ nghĩa của nó nằm trong những học thuyết đạo đức của Epictetus. 

77f66d988b9a27db0aeb05b20d6ba4e91714020756.jpg

Nghệ Thuật Sống

Sưu tầm những lá thư của Seneca, một trong những triết gia chính của Chủ Nghĩa Khắc Kỷ Stoicism. Văn bản được dịch bởi Andy Luong 

"Như đã giới thiệu trong series, Seneca thực sự là nguồn cảm hứng Stoicism của mình. Đọc Seneca không chỉ là về triết học mà còn là một trải nghiệm nghệ thuật, khi những bài học, triết lý quan trọng được phản ánh qua những hình ảnh quen thuộc, bình dị và đời thường, thể hiện cái tinh tế trong quan sát của một thiên tài với sự từng trải của cuộc đời.

Với hy vọng giới thiệu Stoicism đến với các bạn trẻ Việt Nam, xin gửi tới các bạn bản dịch những bức thư quan trọng nhất trong cuốn “Moral Letters to Lucilius”, tác phẩm đã làm nên tên tuổi của Seneca và là một trong bộ ba cuốn sách nền tảng của Stoicism.

Do không phải anh dịch thuật, nên bản dịch này hoàn toàn tập trung vào việc truyền tải thông điệp và hy vọng có thể giúp bạn cảm thấy dễ dàng hơn trong việc tiếp cận với bản tiếng Anh, để có thể thấy cái hay cái đẹp trong việc sử dụng ngôn từ của Seneca (dù thực ra bản tiếng Anh cũng chỉ là một bản dịch). Một anh bạn người Ý của mình đã chia sẻ Seneca được đưa vào chương trình giảng dạy tại Ý như một bậc thầy về việc sử dụng ngôn từ. Vì vậy, xin cam đoan tất cả những gì khiến bạn cảm thấy trúc trắc từ bản dịch là bởi khả năng hạn chế của mình, và rất mong nhận được đóng góp của các cao nhân để bản dịch được hoàn thiện hơn."

- Andy Luong

98fb5c280fbeff86cedece40843bd6c81712805982.jpg

Những Lá Thư Của Seneca

Phải Trái Đúng Sai là quyển sách best-seller tại Mỹ của giáo sư Michael Sandel, đại học Harvard.

Sách bàn về vấn đề đạo đức dưới cái nhìn triết học. Tác giả đưa ra các vụ việc gây tranh cãi về vấn đề đạo đức để mổ xẻ dưới nhiều góc độ, theo quan điểm của các học thuyết triết học khác nhau, mỗi chương trình bày sâu về một học thuyết. Nhờ vậy, tư tưởng của Aristotle, Jeremy Bentham, Immanuel Kant, John Stuart Mill, Robert Nozick, và John Rawl được trình bày với sự rõ ràng và gần gũi, mà theo New York Times là “hiếm khi được giải thích dễ hiểu đến như vậy”.

“Michael Sandel – có lẽ là giáo sư đại học nổi tiếng nhất ở Mỹ - đã mang lại “sự minh bạch về đạo đức cho sự lựa chọn mà chúng ta phải đối mặt, với tư cách là công dân trong xã hội dân chủ”. Ông đã chỉ ra rằng sự chia rẽ chính trị không phải giữa cánh tả với cánh hữu mà giữa những người nhận ra không có gì quý hơn quyền cá nhân và lựa chọn cá nhân với những người tin vào một nền chính trị phục vụ lợi ích số đông” (Bưu điện Washington)

“Quyết liệt, dễ hiểu, và đầy tính nhân văn, cuốn sách này thực sự là một cuốn sách làm thay đổi người đọc” (Publisher Weekly)

23e4d5729f741a658b6483f7e8a361d41698120691.jpg

Phải Trái Đúng Sai

Trong số quá nhiều sự việc khác nhau trong cuộc sống, bạn có khi nào suy xét tại sao hầu hết mọi người trong chúng ta đều khá cẩu thả – cẩu thả trong cách ăn mặc của chúng ta, trong cách cư xử của chúng ta, trong tư tưởng của chúng ta, trong cách chúng ta làm mọi sự việc? Tại sao chúng ta không đúng giờ và, vì vậy, không để ý đến những người khác? Và điều gì tạo ra trật tự trong mọi thứ, trật tự trong cách ăn mặc của chúng ta, trong tư tưởng của chúng ta, trong câu nói của chúng ta, trong cách chúng ta đi, trong cách chúng ta cư xử với những người bất hạnh hơn chúng ta? Điều gì tạo ra cái trật tự lạ lùng này mà có được không do cưỡng bách, không do lên kế hoạch, không do ý định? Bạn có khi nào suy xét việc này chưa? Bạn có biết tôi muốn nói gì qua từ ngữ trật tự không? Đó là ngồi yên lặng mà không có áp lực, ăn uống từ tốn không vội vàng, hành động thư thả mà lại rõ ràng, chính xác trong suy nghĩ nhưng vẫn khoáng đạt. Điều gì tạo ra trật tự này trong cuộc sống? Đó thực sự là một vấn đề rất quan trọng, và tôi nghĩ rằng, nếu người ta có thể được giáo dục để khám phá ra cái nhân tố sinh ra trật tự, nó sẽ có ý nghĩa lớn lao lắm.
 
Chắc chắn rằng, trật tự chỉ hiện hữu qua đạo đức; vì nếu bạn không có đạo đức, không chỉ trong những sự việc nhỏ bé, nhưng trong tất cả mọi sự việc, cuộc sống của bạn trở thành hỗn loạn, phải vậy không? Đạo đức có rất ít ý nghĩa trong chính nó; nhưng bởi vì bạn đạo đức nên có sự rõ ràng trong suy nghĩ của bạn, trật tự trong toàn thân tâm của bạn, và đó là sự vận hành của đạo đức.

0b5851932fa4933122bae1127e0c67911657509779.jpeg

Suy Nghĩ Có Trật Tự

Đại văn hào Nga đã dành tám năm cuối đời hoàn thành tác phẩm "Suy niệm mỗi ngày" - cuốn sách được xem là đóng góp có giá trị lâu dài nhất của ông cho nhân loại.

Cuốn sách Suy niệm mỗi ngày của Lev Tolstoy (1828-1910) vừa được phát hành ở Việt Nam. Đây là lần đầu tiên sách được giới thiệu đến bạn đọc qua bản dịch của dịch giả Đỗ Tư Nghĩa.

Lev Tolstoy vốn nổi tiếng với nhiều tiểu thuyết, trong đó có hai bộ đại tiểu thuyết là Chiến tranh và hòa bình và Anna Karenina. Nhưng Suy niệm mỗi ngày mới là cuốn sách ông yêu mến hơn tất cả những tác phẩm khác của mình. Tolstoy xem cuốn sách này là đóng góp quan trọng nhất của ông cho nhân loại.

Là một tiểu thuyết gia vĩ đại nhưng khi bước vào tuổi già, Tolstoy không còn đánh giá cao những bộ tiểu thuyết vĩ đại của chính mình. Thay vào đó, đại văn hào tin rằng điều quan trọng hơn hết trong công việc viết lách là mang đến những tác phẩm hướng dẫn con người về đạo đức và tâm linh.

Ông bày tỏ quan điểm: "Sáng tác một cuốn sách dành cho đám đông, cho hàng triệu người thì lợi ích và tầm quan trọng không gì sánh nổi so với việc viết ra một cuốn tiểu thuyết chỉ cho một bộ phận người thuộc tầng lớp thượng lưu tiêu khiển trong khoảng thời gian ngắn ngủi, rồi thì sau đó bị lãng quên mãi mãi".

Theo Tolstoy, hành trình để mỗi con người tự hoàn thiện bản thân về mọi mặt trong nhân cách và đạo đức là hành trình đòi hỏi sự suy niệm, kiên trì và tu tập không ngừng nghỉ. Để biên soạn công trình 8 năm cuối đời, đại văn hào Nga chắt lọc, thu góp tài liệu từ nhiều nguồn: những thánh điển, tôn giáo chủ chốt, hệ thống triết học lớn và những tác phẩm văn học của hơn ba trăm trong số những tác giả ưa thích của ông...

Trong sách, Tolstoy trình bày minh triết tâm linh của nhiều dân tộc, nền văn hóa và giai đoạn lịch sử dưới dạng bộ sưu tập tư tưởng kiểu "nhật tụng". Sách có 30 chủ đề - ngụ ý về 30 ngày trong tháng. Mỗi chủ đề này được giảng giải, phân tích dưới dạng những đoạn văn ngắn.

Các chủ đề được lặp đi lặp lại theo chu kỳ - tương tự như các tháng lặp lại trong một năm. Đây được xem như một cuốn lịch về sự minh triết. Mỗi ngày, độc giả có thể lần giở từng trang để cùng Tolstoy suy ngẫm về từng chủ đề - vốn được sắp xếp theo trình tự logic, thuận tiện cho việc theo dõi. Đó là các chủ đề về: Đức Tin, Linh hồn, Thượng đế, Tình yêu đại đồng, Lòng kiêu mạn, Tự phụ và danh vọng, Tham lam và của cải, Phán xét và trừng phạt, Bạo động và chiến tranh, Khoa học sai lầm, Giận và thù, Nỗ lực, Lòng hy sinh, Hạnh phúc, Lao động và sự nhàn rỗi... Mỗi trang sách là sự kết hợp hài hòa giữa tư tưởng Đông - Tây, như: tư tưởng Lão Tử, triết gia Mỹ Ralph Waldo Emerson, Pscal, The Talmud (được xem như "Kinh thánh" của người Do Thái), tục ngữ Trung Hoa, tục ngữ Ba Tư, minh triết Phật giáo...

Dù đề cập đến đề tài triết học, tâm linh hoặc đơn thuần là những cảm xúc thường nhật ở mỗi con người, Tolstoy đều dẫn giải chúng với giọng văn cô đọng, giản dị, dễ hiểu và lôi cuốn. Trong bản dịch, dịch Đỗ Tư Nghĩa còn đan xen những cước chú của chính ông về các quan điểm của Tolstoy. Điều này khiến cho việc đọc sách như là một cuộc luận đàm thú vị giữa ba bên: độc giả - tác giả và dịch giả.

Trước khi ông qua đời vào năm 1910, cuốn sách được phát triển dần qua nhiều lần hiệu đính. Ban đầu, sách ra đời với tên The Thoughts of Wise Men (tạm dịch: Minh triết của Hiền nhân, 1903). Sau đó, sách được hiệu đính, đặt lại tên là A Circle of Reading (Tạm dịch: Một chu kỳ đọc, 1906). Cuối cùng, tác phẩm được biết đến với tên như Wise Thoughts for Every Day, hay For Every Day (Tạm dịch: Minh triết cho mỗi ngày, hay Cho mỗi ngày, 1909). Tuy vậy, đến năm 1995, sách mới được phát hành ở Nga và mau chóng trở thành sách best seller. Năm 1997, Peter Sekirin dịch cuốn sách sang tiếng Anh và xuất bản với tên A Calendar of Wisdom (Lịch minh triết).

87835abd6468415dc60e62b3c66739171684040480.jpg

Suy Niệm Mỗi Ngày

“Đất nước chỉ hạnh phúc khi nào người cầm quyền trở thành triết gia và triết gia thành nhà cầm quyền” (Plato - Cộng hoà)

Nghe nói Marcus Aurelius thích trích dẫn câu nói trên của Plato, và những ai đã từng viết về ông khó cưỡng lại vận nó vào bản thân Marcus. Và tất nhiên, nếu là đi tìm ông vua-triết gia của Plato bằng xương bằng thịt thì chúng ta cũng khó tìm được ai tốt hơn Marcus, người cai trị Đế quốc La Mã gần hai thập niên, và là tác giả cuốn Meditation (Suy tưởng) bất hủ. Thế nhưng danh hiệu này chắc chắn bản thân Marcus sẽ bác bỏ. Ông không bao giờ nghĩ mình là một triết gia. Ông chỉ tự nhận là một học trò cần mẫn và người thực hành chưa hoàn hảo của một triết thuyết do những người khác lập ra. Còn về ngôi vua, nó đến một cách gần như tình cờ. Khi Marcus Annius Verus sinh ra, năm 121 CN, những người có mặt đã tiên đoán một sự nghiệp sáng chói trong Viện Nguyên lão của bộ máy cầm quyền. Họ không thể nào đoán được số phận đã dành cho ông ngôi hoàng đế, và trong trí tưởng tượng của họ không thể nào có cảnh tượng người kị sĩ đồng cô độc giơ tay vẫy chào chúng ta từ trên đỉnh đồi Capitol La Mã qua hai nghìn năm.

Marcus sinh ra trong một gia đình hết sức danh giá. Năm ông ra đời cũng là năm ông nội ông giữ chức Chấp chính quan nhiệm kì thứ hai, chức vụ cao nhất về lí thuyết ở La Mã, mặc dù lúc đó tầm quan trọng của chức vụ này chỉ có tính nghi thức. Và ông nội ông đã nuôi dạy ông, vì cha ông mất khi ông còn rất nhỏ. Trong Suy tưởng, Marcus nói về tính cách của cha mình theo những gì ông nhớ được hoặc nghe người khác kể lại, những hiểu biết của ông về người cha chắc là từ những câu chuyện được nghe kể hơn là từ trí nhớ của chính ông. Về những gì còn lại trong thời thơ ấu và niên thiếu của ông, chúng ta biết nhiều hơn trong Suy tưởng một chút. Tiểu sử của ông trong cái gọi là Historia Augusta (một tác phẩm lạ lùng và không đáng tin cậy vào cuối thế kỉ thứ 4, có lẽ dựa trên một loạt tiểu sử bị thất lạc do nhà viết tiểu sử thế kỉ thứ 3 Marius Maximus biên soạn) kể với chúng ta rằng ông là một cậu bé nghiêm túc, thích đấu quyền, vật, chạy và nuôi chim ưng, rằng ông đá cầu giỏi và thích săn bắn. Những thú vui như thế chẳng có gì là lạ ở một thanh niên thuộc tầng lớp thượng lưu...

Tủ Sách

Ánh Sáng Trong Bóng Tối

Semen Lyudvigovich Frank

Cẩm Nang Tư Duy Đạo Đức

Richard Paul, Linda Elder

Cổ nhân đàm luận

Cầm Đài

Giới Nữ - Tập 1

Simone de Beauvoir

Giới Nữ - Tập 2

Simone de Beauvoir

Ngày Cuối Trong Đời Socrates

Plato

Nghệ Thuật Sống

Epictetus

Những Lá Thư Của Seneca

Lucius Annaeus Seneca

Phải Trái Đúng Sai

Michael Sandel

Suy Nghĩ Có Trật Tự

Jiddu Krishnamurti

Suy Niệm Mỗi Ngày

Lev Tolstoy

Suy Tưởng

Marcus Aurelius Antoninus