Khác với nhiều ngành khoa học khác, triết học (có lẽ Đông Tây đều giống nhau?) không phải là một "kho" tri thức có sẵn, hoàn chỉnh để ta có thể "dùng theo nhu cầu"! Một kiến thức đơn thuần có tính lịch sử về triết học quá khứ quả chẳng giúp được gì mấy cho người đến sau. Nhưng, nó sẽ rất bổ ích khi góp phần soi sáng chính cái "không gian" ta đang sống thực, vì, bất cứ ai trong chúng ta, với tư cách người học, người đọc, người yêu triết học, đều có quyền "gặp gỡ" những triết gia trong quá khứ, tìm được nơi họ sự giải đáp, lời gợi mở hay niềm an ủi, nếu ta biết lắng nghe và nhất là, biết cách đặt câu hỏi đúng. Jaspers viết thêm: "Họ khích kệ ta và họ luôn khiêm tốn. Bản tính của các triết gia lớn là không muốn có những môn đệ mà muốn có được những người đồng đẳng. Vì thế, dù với tất cả lòng kính mộ, ta chỉ có thể đến được gần họ khi bản thân ta cũng biết "triết lý"".

Trong tinh thần đó, các sách công cụ (hay cả người thầy giáo, nói như Jaspers) thật ra chỉ làm nhiệm vụ của kẻ tự giới thiệu. Người giới thiệu biết lánh mặt đi khi cuộc đối thoại bắt đầu. Không một bộ sách công cụ nào có thể bao quát hết mọi thứ, có thể giới thiệu với độ sâu như nhau đối với mọi triết gia, và nhất là, từ khuôn khổ giới hạn của nỗ lực ấy, càng phải tránh làm cho người đọc ngộ nhận về tầm cỡ và nội dung phong phú của từng triết gia. Người đọc, sau bước làm quen sơ bộ, rút cuộc đều phải tự mình làm việc với bản thân triết học, thông qua việc nghiên cứu nguyên tác và .... đối diện với chính mình.

Mặt khác, khi đọc sách công cụ, ta thường có cảm tưởng rằng người trình bày hay giới thiệu nhất thiết phải đứng trên một "vị trí cao hơn" để "nhìn xuống" đối tượng được trình bày. Cảm tưởng - hay đúng hơn, ảo tưởng ấy - càng dễ xảy ra trong việc giới thiệu triết học. Thật ra, ta dễ đồng ý với nhau rằng, thật khó có thể "đứng trên nhìn xuống" các triết gia, nhất là các triết gia lớn, và càng không thể nhìn "thấu suốt" được họ. May ra, ta chọn được đúng vị trí để có thể "ngước lên" nhìn họ. Ta học cách tìm hiểu họ, để họ hy vọng họ có thể đối thoại với ta đúng theo cách mà ta đã đi đến với họ:"Cổ đạo chiếu nhan sắc". Nhưng, kỳ cùng, chỉ có sự phê phán ở bên trong hành vi nội tâm của ta mới giúp ta biết phân biệt giữa sự bắt chước bì phu, hời hợt bên ngoài với sự "trùng phục" hay "lặp lại" nhưng một cách căn nguyên  từ nền tảng; nói khác đi, biết phân biệt giữa "con vẹt" và "sự tiếp bước". Ta chỉ dần dần thu hoạch được điều này sau khi ta đã nỗ lực tìm hiểu những gì các bậc triết gia đi trước đã làm.

Tóm lại, thật ảo tưởng khi chờ đợi hay đòi hỏi quá nhiều ở các bộ sách công cụ, nhưng cũng thật ngây thơ khi không thấy hết sự cần thiết của chúng. Một "hành trang" - kể cả "hành trang tinh thần" - không thể có được từ hư vô. Sách công cụ là người trợ thủ đắc lực giúp ta chuẩn bị hành trang ấy bước và ngay trong khi ta..... tự mình dấn bước lên đường.

a86130232eb1d259e4aba2117bd085de1682907444.png

101 Triết Gia

1.Tác giả
Francis Bacon (12/1/1561 – 9/4/1626): nhà triết học, chính khách người Anh. Ông được biết đến là một nhân vật quan trọng của Cuộc cách mạng khoa học và được xem là cha đẻ của chủ nghĩa duy nghiệm và phương pháp quy nạp khoa học.

2. Lời nói đầu
Những người dám nói về tự nhiên như một đối tượng đã được nghiên cứu - họ làm điều đó là do quá tự tin hoặc do háo danh và thói quen thuyết giáo - đã gây ra một tổn thất to lớn cho triết học và cho các khoa học. Bởi vì, họ mạnh mẽ tới mức nào trong việc buộc người khác phải tin vào mình thì họ cũng thành công tới mức đó trong việc chặn đứng và bóp chết công việc nghiên cứu. Họ không hẳn đã mang lại lợi ích nhờ các năng lực của mình, mà chủ yếu gây ra tổn thất do đã lãng phí và giết chết năng lực của những người khác. Còn những người đi theo con đường đối lập và nhất quyết khẳng định rằng chúng ta không thể nhận thức được một cái gì cả đã đi tới sự tin tưởng ấy do họ căm ghét các nhà ngụy biện thời cổ đại, hoặc là do tinh thần yếu ớt, hay thậm chí là do có một kiểu thông thái nào đó, đã viện dẫn những lí do không nên coi thường. Tuy nhiên, trong ý kiến của mình, họ không xuất phát từ các cơ sở chân thực, và khi bị khát vọng và lòng nhiệt tình lôi cuốn về phía trước thì họ lại đi quá xa. Những người Hi Lạp cổ nhất (mà tác phẩm của họ đã bị thất lạc) giữ một lập trường hợp lí hơn giữa những phán đoán dứt khoát đầy tự tin và thái độ thất vọng. Mặc dù họ thường kêu ca và phàn nàn về khó khăn trong việc nghiên cứu và về sự bí ẩn của các sự vật, song cắn răng chịu đựng, họ không ngừng vươn tới mục đích và thử nghiệm giới tự nhiên. Như đã rõ, họ cho rằng vấn đề này (nghĩa là việc có thể nhận thức được một cái gì đó hay không) được giải quyết không phải bằng tranh luận mà bằng kinh nghiệm. Nhưng, khi chỉ biết đến sức mạnh của lí tính, cả họ cũng không dựa vào các quy tắc, mà vẫn thường trông cậy vào tư duy sắc sảo, vào tính năng động và tính tích cực của trí tuệ.
…………

3) Điểm nhấn

“Lí tính của con người sử dụng mọi thứ để bảo vệ và nhất trí với điều mà một khi nó đã thừa nhận, hoặc là vì đó là đối tượng của niềm tin chung, hoặc là vì nó ưa thích điều đó. Sức mạnh và số lượng các sự kiện lại chứng tỏ cho điều ngược lại, dù đó có là gì đi chăng nữa thì lí tính hoặc không để ý tới chúng, hoặc coi thường chúng, hoặc loại bỏ và bác bỏ chúng nhờ những sự phân định với lời cảnh báo thái quá và thô thiển để cho tính đáng tin cậy của các kết luận trước đây không bị loại bỏ. Và, do vậy, người trả lời đúng là người khi mà ta chỉ cho người đó thấy hình ảnh trong đền của những người được cứu thoát khỏi nạn đắm tàu nhờ nói ra lời thề nguyền và được đáp lại, lại hỏi tiếp: "Vậy đâu là hình ảnh của những người đã chết sau khi nói ra lời thề nguyền?". Đó dường như là cơ sở của mọi sự mê tín - trong thiên văn học, trong giấc mơ, trong niềm tin, trong tiên tri, v.v. Huyễn hoặc mình bằng điều hư ảo như vậy, con người chỉ nhận thấy sự kiện đã diễn ra mà không để ý tới cái đã lừa mình, cho dù nó thường xảy ra hơn nhiều. Sai lầm này còn thâm nhập sâu sắc hơn nữa vào triết học và vào các khoa học. Trong chúng, điều một lần nữa đã được thừa nhận, sẽ tiêm nhiễm và khống chế những điều khác (mặc dù những điều khác là tốt hơn và vững chắc hơn nhiều). Ngoài ra, thậm chí cả sự thiên vị và sự hư ảo mà chúng tôi chỉ ra đó cũng không có, thì lí tính con người vẫn quen mắc sai lầm là nó ngả theo các luận cứ khẳng định hơn là các luận cứ phủ định, trong khi đó thì đáng ra nó phải có thái độ như nhau đối với chúng; hơn nữa, thậm chí luận cứ phủ định có sức mạnh lớn hơn trong việc xây dựng mọi tiên đề chân thực.”

9447aeffb7712c912d6bdf985f62947a1625623819.jpg

Bộ công cụ mới

Cuốn sách “Các Luận Đề Triết Học” của Bertrand Russell là tập hợp các bài luận và bài giảng của ông về các vấn đề triết học khác nhau. Cuốn sách gồm nhiều chương và mỗi chương đều đề cập đến một chủ đề riêng biệt.

Russell bàn luận về các vấn đề triết học cụ thể như: tri thức, thực tại, nhận thức luận, siêu hình học, đạo đức học, chính trị triết học. Ở mỗi chủ đề, Russell đều trình bày quan điểm triết học của mình dựa trên lý luận sắc bén, phê phán những quan niệm sai lầm và đề xuất cách tiếp cận mới mang tính xây dựng hơn.

Nhìn chung, “Các Luận Đề Triết Học” đã đề cập một cách toàn diện đến nhiều vấn đề cơ bản của triết học thông qua phong cách luận đề sắc bén, khoa học. Đây là một tác phẩm triết học điển hình của thế kỷ 20, góp phần làm phong phú kiến thức triết học cho độc giả.

21090de87e0f47c6fe362e7ff1c712161720665107.jpg

Các Luận Đề Triết Học

Thật tài tình và thú vị khi Will Durant (1886-1981) đặt tên cho công trình lịch sử triết học của mình là "The Story of Philosophy". Lịch sử triết học vốn khét tiếng là khô khan và nhức đầu! Will Durant có cái nhìn khác: nó rất hấp dẫn, lôi cuốn, nhất là với những ai có tính tò mò, "ham chuyện" như chúng ta. Với ông, ở đây ta có một câu chuyện thật gay cấn và đáng được kể lại cho nhiều người nghe dưới hình thức một câu chuyện!

Viết lịch sử như một câu truyện là một nghệ thuật cao cường của tác giả. Dễ hiểu tại sao "Câu truyện" này lại thành công ngoạn mục đến thế. Từ khi ra mắt vào năm 1926, trong vòng 50 năm (1976) tác phẩm đã được tái bản đến 28 lần, và đến nay (đầu 2008) không biết đã đến lần thứ bao nhiêu!...

Tuy nhiên, Will Durant, xuất thân là một ông nghè triết học của đại học Columbia, Hoa kỳ từ năm 1917, không chỉ khéo léo về phương pháp viết lịch sử triết học như một Câu truyện mà còn có đủ thẩm quyền chuyên môn để hiểu bản chất của lịch sử triết học (Tây Phương) như một câu chuyện. Đó là một câu chuyện đúng nghĩa vì đầy những tình tiết éo le, những thăng trầm kịch tính, những đường chim nẻo nguyệt của tâm thức con người được chưng cất ở mức độ đậm đặc nhất.

... Vì thế, với tấm  lòng chân thành và cởi mở của một học giả đích thực, W. Durant xác định rõ mục đích của quyển sách này là làm cho người bình thường hiểu được những ý tưởng cao xa của triết học. Ông xem khoa học như là sự "phân tích", còn triết học như là sự "tổng hợp". Vì thế, ông kết luận: "Khoa học là sự mô tả kiểu phân tích, trong khi triết học là sự lý giải kiểu tổng hợp. Vì lẽ một sự kiện không bao giờ là hoàn chỉnh trừ khi được đặt vào mối quan hệ với một mục đích và với cái toàn bộ. Khoa học mang lại cho ta kiến thức, nhưng chỉ có triết học mới có thể cho ta sự hiền minh".

Will Durant (1885-1981) sinh ở North Adams, tiểu bang Massachusetts, Mỹ. Cha mẹ ông là người Canada gốc Pháp, ông đậu cử nhân Triết học ở trường Saint Peter, làm phóng viên cho tờ New York Evening Journal. Năm 1911, ông rời bỏ trường dòng và đến giảng dạy tại trường Ferrer Modern. Năm 1914 ông chuyển công việc về nhà thờ Presbyterian ở New York. Tại đây, ông dạy Triết học, Văn chương và Lịch sử trong 13 năm. Những bài thuyết giảng trong quá trình dạy trở thành tài liệu khởi đầu cho các công trình nghiên cứu về sau.

Trong khoảng thời gian 1913-1917, ông theo học tại đại học Columbia ngành Sinh học và Triết học, năm 1917 ông nhận bằng tiến sĩ Triết học, và giảng dạy Triết học ở đó một năm.

aa5d8ba269b6c80d5c2eb77bbc0c1f2d1712466325.jpg

Câu Chuyện Triết Học

Một cuộc trò chuyện giả tưởng giữa tác giả cùng với René Descartes – một nhà toán học; một triết gia lỗi lạc, được xem là cha đẻ của triết học hiện đại. Cách viết hài hước, giải thích những tư tưởng của Descartes một cách đơn giản, giúp bạn đọc tiếp cận với triết học của học giả lớn dễ dàng hơn. Và qua đó, bạn đọc cũng có thể hiểu thêm về Descartes, một con người lánh đời, luôn mang nhiều ước vọng và luôn nỗ lực để phá bỏ sự chi phối hoàn toàn của phái Kinh viện trong Triết học.

6f1aad48519109b85bd5b130c979ef741662949873.jpeg

Chat Với René Descartes

Ralph Waldo Emerson đã viết về Plato như thế này: “Plato chính là triết học, triết học chính là Plato. Ông không vợ, không con nhưng tất cả các nhà tư tưởng của tất cả các dân tộc văn minh đều là hậu duệ của ông. Biết bao nhiêu con người vĩ đại Tự nhiên đang không ngừng sản sinh ra đều là môn đệ của ông – những người theo chủ nghĩa Plato.”

"Cộng Hòa" là tác phẩm nổi tiếng nhất của Plato và là một trong những tác phẩm có ảnh hưởng lớn nhất lên sự phát triển tư duy của triết học và học thuyết chính trị. Tác phẩm bàn về nhiều lĩnh vực: thần học, đạo đức học, siêu hình học, tâm lý học, giáo dục học, chính trị học, và lý thuyết về nghệ thuật. Những vấn đề của triết học hiện đại đều được đặt ra tại đây. Nhân vật chính trong tác phẩm là Socrates cùng với nhiều học giả Athen và các nơi thảo luận về ý nghĩa của công lý. Đây cũng là một tác phẩm mà Plato viết để tôn vinh người thầy đã quá cố của mình - Socrates.

“Cộng Hòa” của Plato được xem là cột mốc lớn của triết học phương Tây. Mặc dù chủ đề chính là về một nhà nước lý tưởng nhưng nó xoay quanh giáo dục, tâm lý, đạo đức và chính trị. Trong những mục chính của “Cộng hòa”, Plato sử dụng những huyền thoại để khám phá bản chất tự nhiên của thực tế, truyền đạt cái nhìn về sự tiên đoán của con người và vai trò của triết học trong việc thiết lập tự do. Ông tưởng tượng ra một cái hang mà những con người bị xiềng xích từ khi mới sinh ra, chỉ làm bạn với cái bóng của chính mình. Vai trò của triết học là đưa con người thoát ra khỏi cái bóng, và hướng bản thân họ đến với thực tế. Đây chính là bản chất của việc theo đuổi sự khôn ngoan mà không một nhà nước lý tưởng nào không làm.

“Cộng Hòa” là tác phẩm có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của tư duy triết học và học thuyết chính trị suốt hơn hai ngàn năm qua. Có người đã cho rằng, nếu đem tất cả sách vở trên thế giới ra đốt hết thì cũng không hề hấn gì, ngoại trừ cuốn “Cộng hòa” của Plato.

Thông tin tác giả: Plato sống vào khoảng thời gian từ 427-347 TCN, là một nhà triết học cổ đại Hy Lạp được xem là thiên tài trên nhiều lĩnh vực. Sinh ra ở Athen, ông được hấp thụ một nền giáo dục tuyệt vời từ gia đình, ông tỏ ra nổi bật trên mọi lĩnh vực nghệ thuật và đặc biệt là triết học, ngành học mà ông chuyên tâm theo đuổi từ khi gặp Socrates. Có nhiều người coi ông là triết gia vĩ đại nhất mọi thời đại cùng với Socrates.

3ee762d8541b9d7ec18f27337c75b6ed1686806390.jpg

Cộng Hòa

Triết gia Đức Friedrich Nietzsche (1844-1900) là nhân vật mà tên tuổi vẫn được những người theo các quan điểm đa dạng và trái ngược nhất viện đến để tìm cách biện minh cho mình, những người tìm được nguồn cảm hứng từ các tác phẩm của ông, những người vô chính phủ, những nhà nữ quyền, những kẻ quốc xã, những người sùng bái tôn giáo, những người ăn chay, những nghệ sĩ tiền phong, những tín đồ của văn minh vật chất, những người bảo thủ và nổi loạn trong chính trị và triết học… nhưng danh sách này chắc chắn không dừng lại ở đó. Hầu như không có một nhân vật văn hóa hay nghệ thuật nào ở Đức và nói chung toàn bộ thế giới phương Tây trong chín mươi năm qua lại không thừa nhận đã chịu ảnh hưởng từ ông, kể từ Thomas Mann cho đến Jung và Heidegger.

Trong Dẫn Luận Về Nietzsche, Michael Tanner đã trình bày một bức chân dung của triết gia lừng lẫy này với nhiều mảng sáng tối tương phản và gợi mở nhiều suy nghĩ về hành trạng con người ở thế kỷ của Nietzsche cũng như trong hiện tại.

710ac07cfb2c6755cd8354ec02d35efe1716803073.jpg

Dẫn Luận Về Nietzsche

Triết học hiện diện trong cuộc sống hàng ngày của con người. Những suy nghĩ và hành vi cũng như những thắc mắc và chủ đề trò chuyện của chúng ta thông thường là thấm đẫm ý nghĩa triết lý.

Một khi đã biết về lịch sử triết học và nếu chú ý, bạn sẽ nghe được tiếng nói của các triết gia trong các câu chuyện hàng ngày, trên báo chí, truyền hình và trong những biến động xã hội diễn ra khắp mọi nơi. Triết gia có thể dùng những ngôn từ trừu tượng để theo đuổi các ý tưởng có vẻ rất mơ hồ, nhưng những dẫn xuất của các ý tưởng và ngôn từ ấy luôn đề cập đến mọi vấn đề của đời thường và liên quan sâu sắc đến đau khổ và hạnh phúc của mỗi con người.

Cuốn sách này là một cẩm nang hướng dẫn tìm hiểu lịch sử triết học phương Tây, từ thời kỳ cổ đại của văn minh Hy Lạp cho đến những diễn biến mới nhất của thế giới triết học trong thế kỷ 20. Mỗi chương sách đều kèm theo các câu hỏi để hệ thống hóa kiến thức và mở rộng tầm suy nghĩ, đây là một giáo trình hàm súc và sinh động dành cho mọi độc giả.

f10a4954a6adb3c36640139864edb70d1695433650.jpg

Hành Trình Khám Phá Thế Giới Triết Học Phương Tây

Hegel là triết gia đầu tiên đã nhìn ra chiều kích của sự “trở thành” trong toàn bộ tầm mức của nó. Lịch sử nhân loại, sự tiếp nối các thời đại đối với ông không gì khác hơn là sự khai triển của Tinh thần thế giới. Trong đó, tất cả diễn tiến theo một động cơ nội tại mãnh liệt: Phép biện chứng. Nó hoạt động như thế nào? Lịch sử chấm dứt ở đâu? Chúng ta chỉ là những khán giả hay là những đồng diễn viên? Hegel mở ra cho ta một viễn cảnh kỳ diệu về động lực của cuộc sống chúng ta.

“Hegel vẫn sống! – Thị kiến lớn của ông về sự khai triển lý tính trong lịch sử nhân loại đối với chúng ta trước sau vẫn là một thách thức.” – Rudolf Aichner

d4f07e53d24cec9cede90947d4992d231686016481.jpg

Hegel Trong 60 Phút

Kant quả là triết gia lớn nhất trong tất cả các triết gia. Ông đã quan tâm đến những câu hỏi thật đơn giản. Bằng cách nào các hình ảnh và các nhận thức đến trong đầu chúng ta? Chúng ta có thể biết điều gì một cách chắc chắn và điều gì thì không? Những giải đáp của Kant cho đến ngày nay vẫn đầy ấn tượng.

"Triết học cho mọi người! Bộ sách Những nhà tư tưởng lớn lần đầu tiên trình bày sâu sắc công trình của các nhà triết học quan trọng nhất: Dễ hiểu thú vị và rất thời sự." - Martin Politowski

"Thật là một cuốn sách hay! Viết về Kant mà lại rất dí dỏm và dễ hiểu." - Dr. Martin Engler

9705cab589eb918d7d2951b0882762fc1683683096.jpg

Kant Trong 60 Phút

Triết học Hy Lạp và La Mã cổ đại, Tây Âu thời kỳ trung cổ, Tây Âu thời kỳ phục hưng và cận đại. Triết học cổ điển Đức.

Cuốn Lịch sử Triết học phương Tây này được biên soạn để dành cho ngành Giáo dục chính trị, Triết học và các ngành Khoa học xã hội nhân văn. Do vậy, so với các giáo trình hiện có, nó có thể dày hơn về số trang, bởi nghiên cứu và tiếp nhận Triết học nếu chỉ thuần túy ghi nhớ thì quả là một việc làm nặng nề và khó khăn. Mục đích của cuốn sách này trước hết là giáo trình, sau đó như một nguồn tư liệu về lịch sử Triết học, nhằm mục đích giúp ích được nhiều nhất cho người đọc.

526b784d2f1a60386f0c226820fe124a1646451417.jpeg

Lịch Sử Triết Học Phương Tây

Triết học quan tâm tới vấn đề cốt lõi của nhân sinh: đó chính là bản chất của thực tại và cách sống mà chúng ta nên lựa chọn. Hình ảnh triết gia Socrates, người được xem là ông tổ của triết học phương Tây, ngày ngày lang thang khắp phố thị Athen, đặt ra những câu hỏi khiến người khác phải lúng túng để rồi vỡ lẽ ra rằng những điều họ thấu hiểu về thế giới, về cuộc đời và về chính mình quả thực rất ít ỏi, đã trở thành biểu tượng của một nhà triết học chân chính hàng nghìn năm qua.

Cuốn Lược sử Triết học hấp dẫn mà bạn đang cầm trên tay không chỉ giới thiệu những triết gia vĩ đại nhất của truyền thống triết học phương Tây mà còn khám phá những tư tưởng cuốn hút của họ về thế giới cũng như cách lý tưởng nhất để sống với thế giới. Gói gọn trong bốn mươi chương nội dung, Nigel Warburton đưa chúng ta lướt qua một loạt tư tưởng quan trọng trong lịch sử triết học. Những mẩu chuyện thú vị xoay quanh cuộc sống cũng như cái chết của các triết gia “đa sự” được ông đề cập trong tác phẩm này – từ những triết gia cổ đại bàn luận về tự do hay linh hồn, cho đến Peter Singer, người khơi gợi suy ngẫm tới những vấn đề nhức nhối về triết lý cũng như luân lý đang ám ảnh thời đại mà chúng ta đang sống.

Qua sự dẫn dắt của ngòi bút Warburton, triết học không khô khan như ta tưởng mà có sự thú vị và cuốn hút đầy trí tuệ. Hơn thế, ông đã truyền cảm hứng cho tất cả chúng ta cùng suy ngẫm, bàn thảo, biện luận và đặt ra thêm những câu hỏi mới. Lược sử Triết học đã phác họa những nét khái quát nhất về công cuộc đốt đuốc đi tìm tri thức triết học suốt chiều dọc lịch sử nhân loại. Và nay, nó đang mời gọi chúng ta hãy bước tiếp cuộc hành trình đó.

Tủ Sách

101 Triết Gia

Mai Sơn

Bộ công cụ mới

Francis Bacon

Các Luận Đề Triết Học

Bertrand Russell

Câu Chuyện Triết Học

Will Durant

Chat Với René Descartes

Bùi Văn Nam Sơn

Cộng Hòa

Plato

Dẫn Luận Về Nietzsche

Michael Tanner

Hành Trình Khám Phá Thế Giới Triết Học Phương Tây

William F. Lawhead

Hegel Trong 60 Phút

Walther Ziegler

Kant Trong 60 Phút

Walther Ziegler

Lịch Sử Triết Học Phương Tây

Nguyễn Tiến Dũng

Lược Sử Triết Học

Nigel Warburton