Ai Lên Phố Cát là cuốn tiểu thuyết lịch sử của nhà văn Lan Khai, xuất bản lần đầu năm 1937.

Lan Khai là một nhà văn tên tuổi trên văn đàn trong nửa đầu thế kỷ 20 tại Việt Nam. ông viết rất nhiều và có nhiều tác phẩm khá nổi tiếng.

Nhà văn Lan Khai, tên thật là Nguyễn Đình Khải, còn có tên khác là Nguyễn Lan Khai, sinhngày 24-6-1906 tại xã Vĩnh Lộc, huyện Chiêm Hoá, tỉnh Tuyên Quang, tên khác Nguyễn Lan Khai.

Thuở nhỏ ông học ở Hà Nội. Sau khi học xong bậc thành chung ông vừa dạy học vừa viết báo ở miền Bắc. Ông là cây bút nòng cốt của các tờ: Loa, Ngọ báo, Tao Đàn, Đông Tây, Tiểu thuyết thứ Bảy, Phổ thông bán nguyệt san...

Lan Khai là một cây bút sung mãn thời đó (trước năm 1945) ông viết về nhiều thể loại: phê bình, sáng tác văn học, (truyện ngắn, tiểu thuyết). Dù ở thể loại nào ngòi bút ông vẫn thuyết phục được cả cảm tính và lí tính của độc giả. Đặc sắc nhất vẫn là ở lĩnh vực sáng tác hiện thực về đời sống miền núi mà trong lịch sử văn học hiện đại Việt Nam ông được xem là nhà văn “Đường rừng” sáng giá.

Lan Khai mất trong những ngày đầu kháng chiến chống Pháp ở Hà Nội.

2f304e3387f347813e502e12a19b3b0b1727746949.jpg

Ai Lên Phố Cát

An Tư

An Tư - số phận một cá nhân nhưng cũng là tiêu biểu cho những hi sinh mất mát của quân dân Đại Việt trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên Mông. An Tư - tiểu thuyết về một bậc liệt nữ nhưng cũng là bức tranh toàn cảnh về lịch sử đất nước trong đó có kinh thành Thăng Long, ở vào một thời diểm đầy thách thức nhưng cũng rất đỗi hào hùng của dân tộc.

“Các bạn đón coi An Tư của Nguyễn Huy Tưởng và các bạn sẽ không thẹn về lịch sử, về lịch sử tiểu thuyết và về tiểu thuyết nước nhà”.

(Lời giới thiệu trên tạp chí Tri tân, 1944)

93fb8ed297a2aaf7cec10202f690f84b1625540712.jpg

An Tư

Cuộc đời của tuyên phi Đặng Thị Huệ và bối cảnh đất nước thế kỉ 18. Những biến cố, những cuộc ganh đua quyền bính. Dưới góc nhìn của nhà văn Nguyễn Triệu Luật, hình ảnh của Đặng Thị Huệ hiện lên khác hẳn với rất nhiều tác phẩm đương thời. Bên cạnh Bà Chúa Chè là tác phẩm Rắn báo oán, viết về cuộc đời và số phận của Nữ học sĩ Nguyễn Thị Lộ, vụ án Lệ Chi viên và số phận oan khiên của Nguyễn Trãi.

e56f2b343edf223ef3996d6fe4fa48191712027633.jpg

Bà Chúa Chè

Bộ tiểu thuyết “Bão táp triều Trần” là bộ tiểu thuyết lịch sử đồ sộ nhất mà một nhà văn đương đại của Việt Nam viết ra. Qua hơn sáu nghìn trang tiểu thuyết, Hoàng Quốc Hải đã phục dựng rất sinh động bốn trăm năm tồn tại của hai thời đại hào hùng nhất, vẻ vang nhất trong lịch sử dân tộc ta. Hơn cả những bức tranh sinh động, đó là những thước phim hiện ra trước mắt người đọc với đầy đủ các yếu tố làm nên cuộc sống, từ không khí, thời tiết, quang cảnh đến tâm trạng, hoạt động của con người. Đó là cảnh thời bình với không khí của một buổi sáng yên ả của “sóng nắng” và gió gợn mặt hồ, là một cuộc đua thuyền với những tay trải cơ bắp nổi cuồn cuộn, là những đám cưới dân dã, những buổi mạn đàm của các bậc cao niên dưới mái đình làng, là mái tóc trái đào của trẻ nhỏ, cách nhai trầu của người già, vv.

Đó là cảnh thời chiến được mô tả chi tiết, từ sự dồn đẩy của những động cơ chiến tranh, không khí chuẩn bị của cả bên ta và địch, các diễn biến khi âm ỉ, lúc hỗn loạn của chiến trường, những mưu mô, chiến lược, kế sách, những vị tướng anh hùng, những người lính dũng mãnh, những kẻ hèn mạt. Được hỏi, “Ông hư cấu lịch sử đến mức nào?”, Hoàng Quốc Hải trả lời: “Đến chân thực”.

Quả thật, nhập tâm vào những trang tiểu thuyết lịch sử của Hoàng Quốc Hải người đọc tưởng như chính tác giả đã sống ở thời ấy, là nhân chứng của những sự kiện lịch sử ấy, đồng thời được trải nghiệm sự cuốn hút mà sự kết hợp giữa văn chương và lịch sử tạo nên.

Những con chữ trong tiểu thuyết lịch sử của Hoàng Quốc Hải không chỉ có nhiệm vụ phục dựng hình ảnh, không khí, sự kiện của quá khứ mà còn mang một sứ mạng quan trọng hơn. Đó là tôn vinh những tinh hoa của người Việt ta từ bao đời nay.

Tinh hoa đó là truyền thống văn hóa, lòng yêu nước, lòng tự tôn dân tộc, ý chí quật cường trong dựng nước và giữ nước thể hiện qua những việc làm thiết thực, từ những chiếu dụ của một vị vua như chiếu dụ miễn thuế cho dân hai đợt, mỗi đợt ba năm của Lý Thái Tổ, đến những chính sách, những việc làm của bộ máy điều hành nhà nước ở thời Lý giúp hòa hợp được cả ba tôn giáo lớn trong bối cảnh nhiều nơi trên thế giới xảy ra chiến tranh tôn giáo tàn khốc.

Đó là những lễ hội ở cấp làng xã, cấp quốc gia với áo mũ, cờ, trống, ca vũ, không lai căng, pha tạp mà thuần chất Việt, đặc trưng của người Việt. Đó là những gương mặt anh hùng như Lý Thường Kiệt, Phạm Ngũ Lão, Trần Hưng Đạo, Trần Quang Khải, Trần Khánh Dư, các liệt nữ như Huyền Trân Công Chúa, An Tư Công Chúa, những nhà lãnh đạo có trí và tâm soi sáng cả đương thời và hậu thế như Lý Thái Tổ, Trần Nhân Tông…

Đó là tinh thần hiếu học, trọng nghĩa, khuyến tài, là truyền thống con kính trọng và hiếu thuận với cha mẹ, dân đồng lòng phò vua, là không khí sục sôi tinh thần quyết tâm giữ nước trước họa xâm lăng.

Vì sao Hoàng Quốc Hải lại chọn viết về nhà Trần? Bởi vì đó là một thời đại hưng thịnh vào bậc nhất trong bốn nghìn năm lịch sử của nước ta nhưng cũng là bởi những người dân đất Việt của thời Trần đã ba lần đánh thắng quân Mông Nguyên, những kẻ xâm lược hùng mạnh và ngang ngược lúc bấy giờ đã chinh phục cả châu Âu, châu Á. Và tại sao sau khi viết bộ tiểu thuyết về thời Trần ông lại viết về thời Lý?

Đó là bởi thời Lý là một ví dụ tiêu biểu của sự hưng thịnh, sự thành công trong công cuộc dựng nước và giữ nước, là thời đại đã để lại những bài học sinh động và sâu sắc về sự đoàn kết dân tộc, đoàn kết tôn giáo, sự thu phục lòng dân, dựa vào sức dân, vì dân, những bài học vẫn còn nguyên giá trị lớn lao trong thế sự hiện tại.

bfb18001263e25434fd53a59fd6d03901684642050.jpg

Bão Táp Cung Đình

"Bên bờ Thiên Mạc" là tập truyện lịch sử kể về vị tướng Trần Bình Trọng tài năng đã hy sinh anh dũng trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên – Mông lần thứ 2 (năm 1285) khi ông mới 26 tuổi.

Nhân vật nổi tiếng trong lịch sử chống xâm lăng của Đại Việt đã được “nhà văn kể chuyện xưa” khắc họa khá dày công trong một tập truyện ngắn về dung lượng này từ cung cách ông ứng xử với nhân dân, quân sỹ đến khí tiết hiên ngang của ông khi sa vào tay giặc. Cuốn sách cũng có nhưng đoạn đặc tả về phong thái uy nghi của Hưng Đạo Vương – Trần Quốc Tuấn, vua Trần Nhân Tông. Ngoài ra chúng ta cũng thấy đâu đó những nhân vất “anh hùng nhân dân” như ông già Màn Trò, chú lính trẻ Hoàng Đỗ.

3f01d32dded25241943ea2b4a20087ee1712026254.jpg

Bên bờ Thiên Mạc

​"Cuộc chiến đấu bảo vệ Đồng Văn" sau này là cuốn "Bên kia cổng trời" là cuốn tiểu thuyết miêu tả cuộc chiến tranh đẫm máu giữa các tập đoàn quyền lực ở miền đất địa đầu Tổ quốc. Đây cũng là nơi lực lượng Công an và nhân dân chiến đấu quyết liệt với bọn thổ phỉ để bảo vệ vùng đất thân yêu.

Nhà văn Ngôn Vĩnh chia sẻ, từ nguồn tư liệu có được trong suốt trong 6 tháng "nằm vùng" ở cao nguyên Đồng Văn, một vùng hoang sơ, rừng núi cao nguyên đá tai mèo trùng điệp, ông nhận ra rằng, đây là một mảnh đất lạ, lạ cả về thiên nhiên và con người. Câu chuyện về những cuộc đời ám ảnh ông khủng khiếp. Có những chuyện ngoài sức tưởng tượng của ông.

Chuyện về một ông "vua" người Mèo nhưng khác hoàn toàn với hình dung của nhà văn, không phải là một ông Vua như trong sách chính sử, ông "vua" Mèo học tiếng trường Pháp ở Hà Nội, giỏi tiếng Pháp, giỏi nhảy đầm, có 5 bà vợ, 5 người đàn bà đều "không ai kém ai" với những chuyện "hậu cung" với trò đổi con, "tranh ngôi đoạt vị".

Chuyện rất lạ về bà mẹ của người vợ thứ ba vua Mèo, quê Nam Định nhưng làm me Tây và có những mưu kế ghê gớm giúp con gái đoạt được ngôi "Hoàng hậu" của Vua Mèo không ai có thể nghĩ ra… Câu chuyện xử tử con chó lưu truyền cả xứ Mèo khiến không ai không tò mò khi lên với cao nguyên đá heo hút ấy.

Sau 6 tháng, nhà văn Ngôn Vĩnh bảo rằng, ông đã hiểu nhiều hơn sau khi đọc toàn bộ tài liệu về cuộc chiến đấu bảo vệ Đồng Văn. Ông cảm thấy nó có sức hút lạ kỳ. Về đến Hà Nội, nhà văn Ngôn Vĩnh viết liên tục trong vòng 6 tháng tại trụ sở Bộ Công an, 15 Trần Bình Trọng. Nằm bàn để viết, ăn bếp ăn tập thể, có những thời điểm, cần khung cảnh ban đêm, ông đóng hết cửa, dán báo xung quanh chụp đèn để tạo khung cảnh ban đêm để lấy cảm hứng. (Trần Hoàng Thiên Kim)

9caf59c1e0394aabd70225ed673fc3511624844702.jpg

Bên kia cổng Trời

Cuốn sách Bông sen vàng của nhà văn Sơn Tùng là một trong số những tác phẩm đã để lại dấu ấn sâu sắc trong mảng đề tài sáng tác về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đây là một trong số những tác phẩm nổi tiếng của ông viết về thời niên thiếu của Người.

Bằng tình cảm sâu lắng và lòng thành kính đối với Bác, tác giả đã đi sâu phân tích, làm rõ về tuổi niên thiếu vô cùng sinh động, phong phú của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đặc biệt là những năm Người sống cùng cha mẹ và anh trai ở Kinh đô Huế. Cuốn sách phác họa đầy đủ, chân thực quá trình hình thành nhân cách ngay từ thuở thơ ấu của vị lãnh tụ kính yêu, mà cái nôi khởi thủy là truyền thống gia đình, đó là những đức tính ham học hỏi, chuyên cần, biết tiết kiệm, chính trực, trọng công bằng và vị tha… Qua cuốn sách người đọc hiểu thêm về tuổi thơ lắm thăng trầm của Bác: lúc bình yên, êm ấm với cha mẹ bên mâm cơm đạm bạc và sống trong sự quý mến của xóm giềng, sau đó lại phải trải đầy biến cố, đau thương - Mẹ và em trai mất. Đi qua những sóng gió ấy, người đọc được biết thêm về những người bạn thuở niên thiếu đã đồng hành cùng Người suốt những tháng năm vui buồn, những cô Hạnh, anh Tuấn, cậu Kỳ, anh Quang,… hết lòng giúp đỡ, chia sẻ khi Người còn là cậu bé Nguyễn Sinh Côn!

Cuốn sách toát lên nét đẹp của tình người và chứa đựng tâm hồn cao cả của vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam từ khi còn là một cậu bé. Hy vọng cuốn sách sẽ góp phần tích cực vào sự nghiệp giáo dục, động viên thế hệ trẻ Việt Nam nâng cao ý thức, tinh thần trách nhiệm với vận mệnh Tổ quốc, rèn luyện phẩm cách tốt đẹp cho bản thân.

806e31069e7e39534e3035f913a85d241722390654.jpg

Bông Sen Vàng

Bùi Thị Xuân là con của Bùi Đắc Chí, gọi Bùi Đắc Tuyên bằng chú, người thôn Xuân Hòa, một thôn nằm về phía đông Phú Phong (nay thuộc thôn Phú Xuân, xã Bình Phú, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định).

Sinh trưởng trong một gia đình khá giả, Bùi Thị Xuân sớm được học văn và học võ. Tương truyền bà vừa có sức mạnh vừa có sắc đẹp, nữ công khéo, chữ viết đẹp, nhưng thích làm con trai, thích múa kiếm đi quyền. Nghe kể chuyện bà Trưng bà Triệu cỡi voi đánh giặc, Bùi Thị Xuân náo nức muốn được theo gương bà Triệu bà Trưng. Còn những chuyện Tô Tiểu Muội cùng chồng xướng họa, chuyện bà Mạnh Quang cử án tề mi thì Bùi Thị Xuân cho là nhảm nhí. Lúc nhỏ đi học thường mặc áo con trai. Lớn lên tự chế kiểu áo các nữ hiệp vẽ trong sách mà mặc.

Năm 12 tuổi, Bùi Thị Xuân đến trường học chữ. Bị đùa cợt, Bùi Thị Xuân cả thẹn, vung quyền đánh vào mặt hai người sanh sự rồi trở về nhà. Từ ấy bỏ học chữ, ở nhà chuyên học võ.

Từ khi bỏ học văn thì đêm đêm có một lão bà đến dạy. Dạy từ đầu hôm đến gà gáy lần thứ nhất thì bà lão lui gót. Không ai hiểu lai lịch ra sao. Suốt ba năm trời, trừ những khi mưa gió, đêm nào bà lão cũng đến cũng đi đúng giờ giấc. Dạy quyền, dạy song kiếm. Rồi dạy cách nhảy cao nhảy xa. Nhảy cao thì cột hai bao cát nơi chân mà nhảy, ban đầu bao nhỏ rồi đổi bao to dần, cuối cùng mới nhảy chân không. Còn nhảy xa thì ban đầu dùng sào, sau dùng tre tươi ngoài bụi, níu đọt uốn cong xuống thấp rồi nương theo sức bung của cây mà nhảy. Đêm học ngày tập, đến 15 tuổi thì tài nghệ đã điêu luyện. Theo cụ Bùi Sơn Nhi ở Xuân Hòa thì đó là bà cao tổ của ông Hương mục Ngạc, một võ sư trứ danh ở An Vinh thời Pháp thuộc.

Sau khi luyện tập võ nghệ thuần thục, Bùi Thị Xuân bèn rủ một số chị em khác trong vùng đến nhà mình luyện quyền múa kiếm. Đệ tử của bà ban đầu còn ít, dần dần lên đến vài chục người. Tài nghệ đã tinh mà cách đối xử, cách dạy dỗ lại đứng đắn nên Bùi Thị Xuân được chị em kính yêu, quý trọng. Trong số đệ tử xuất sắc có bà Bùi Thị Nhạn.

Năm 1771, Bùi Thị Xuân lúc 20 tuổi đã dùng kiếm để giải nguy cho Trần Quang Diệu khi vị tráng sĩ này bị một con hổ dữ tấn công. Và cũng từ lần gặp này mà hai người trở thành vợ chồng khi ông Diệu đến ở nhà người con gái Xuân Hòa để trị thương, rồi cùng nhau về tòng quân dưới ngọn cờ Tây Sơn ở chiến khu Phú Lạc.

3cfe28eabad6d49e1fefd91be55dee841728267915.jpg

Bùi Thị Xuân

“Búp Sen Xanh” là cuốn tiểu thuyết nổi tiếng nhất của nhà văn Sơn Tùng - người đã dành trọn cuộc đời mình để viết về Bác Hồ và các vị anh hùng, những nhà cách mạng lỗi lạc của dân tộc. Tác phẩm “Búp Sen Xanh” kể về thời thơ ấu và một phần tuổi trẻ của cậu bé Nguyễn Sinh Cung ở làng quê Nghệ An, rồi kinh đô Huế - nơi đã nuôi dưỡng ý chí, tâm hồn và nhân cách của một nhà hoạt động cách mạng vĩ đại.

“Không hiểu sao, mỗi lần nhớ đến nhà văn Sơn Tùng, tôi lại nghĩ ông như một quả dừa khô, tích nắng, tích nước để cuối cùng bật lên một chồi cây xanh, sắc và đẹp như một lưỡi mác.

Cả cuộc đời mình, nhà văn Sơn Tùng đã không ngừng tích lũy, tìm kiếm tư liệu, vượt lên thương tật để nghiên cứu, viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ông có những hiểu biết, tư liệu về lãnh tụ mà không phải bất cứ một nhà nghiên cứu nào cũng có được…”

4b957f90b36343ff79bb9edbae20160f1715741296.jpg

Búp Sen Xanh

uất thân từ một gia đình khoa bảng Nho Học, Nhà Văn Chu Thiên thấm nhuần đạo nghĩa thánh hiền, hiểu rất rõ ngày xưa học hành, thi cử khó khăn như thế nào. Đọc Bút Nghiên để thấy sự trưởng thảnh của một cậu học trò nhà quê tên Tâm, như hoa nở từ từ. Giỏi, nhưng không tự phụ. Tâm biết chấp nhận lỗi của mình để sửa đổi, cố vươn lên và cuối cùng thành đạt vẻ vang.
Đọc Bút Nghiên để biết ngày xưa học như thế nào. Không phải chỉ thuộc làu kinh sử, mà còn cần hiểu quy luật thi phú, cần óc sáng tạo để trau chuốt vần thơ, để cho thơ có hồn, có nghĩa mà không phạm quy luật của thơ. Đọc Bút Nghiên để biết có bao nhiêu lần khảo hạch từ lớp vỡ lòng đến kỳ thi Tiến Sĩ, thi cử ở đâu và chấm thi như thế nào. Vô hình trung, đọc tiểu thuyết lại thành học sử, qua những lời viết nhẹ nhàng của Nhà Văn Chu Thiên.
Chu Thiên không có ý phục cổ. Lảng vảng đâu đó ông so sánh thang điểm giữa ngày xưa và ngày nay, với phụ chú bằng tiếng Pháp. Té ra không có gì khác cả, giữa lối thi theo Nho Học hay Tây Học. Trong suốt quyển Bút Nghiên, ông không hề cổ vũ, khen chê lối học nào cả.
Đọc Bút Nghiên để thấy bàng bạc những hình ảnh êm đềm của làng mạc ngày xưa, những buổi tiệc, những buổi lễ tạ ơn, cầu xin thần làng. Đọc Bút Nghiên để thấy nhân tình thế thái khi gia đình Mai từ hôn với gia đình Tâm. Kết cuộc lại viên mãn, Quan Nghè Tâm thành hôn với cả hai chị em xinh đẹp, nhà ở miền Thanh Oai!
Chú thích:
Bút Nghiên là một tác phẩm quý, khó tìm trong các tiệm sách hiện giờ. Hơn nữa, lâu rồi sách này không còn tái bản. Chúng tôi mạn phép tác giả chép lại quyển Bút Nghiên Word dox. nhằm mục đích phổ biến phi lợi nhuận đến những ai trân quý sách xưa, ước mong làm sống lại một thời thi cử của đầu thế kỷ 20.
Giáng Sinh 2015
Tiểu Sử:
Ông tên thật Hoàng Minh Giám, còn có bút danh khác là Dương Hoàng, sinh năm 1913 tại thôn Đô Hoàng, xã Yên Thành, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định trong dòng họ Hoàng nhiều người yêu nước như cụ Hoàng Văn Tuấn lãnh đạo nhân dân đánh Pháp ở vùng sông Đáy. Có anh họ là Hoàng Nhượng Tống Trước Cách mạng tháng 8, ông dạy học tư và viết văn, tiểu thuyết ở Hà Nội.
Những tác phẩm của ông thời kỳ tập trung về tiểu thuyết lịch sử, dã sử và nghiên cứu lịch sử, đặc biệt là tập Bút nghiên (1942). Kháng chiến chống Pháp, ông cùng gia đình tản cư vào Thanh Hóa, vừa dạy học tại trường cấp III Cù Chính Lan của Liên khu III, vừa viết cho các báo Nam Định, Kháng chiến, báo Cứu quốc Thủ đô, và Cứu quốc. Hòa bình lập lại (1954), ông lần lượt đảm nhận các công viêc như Hiệu trưởng trường Trung học thị xã Phủ Lý, Tổ trưởng Tổ phiên dịch trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, giảng viện lịch sử cận hiện đại và cổ trung đại Việt Nam tại trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Ông còn là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam (1957). Ông viết bộ sách Bóng nước Hồ Gươm (gồm 2 tập, 1970), phản ánh tinh thần yêu nước của người Hà Nội trong những năm đầu thực dân Pháp chiếm đóng thủ đô. Ngoài ra ông còn viết nhiều giáo trình, bài báo và sách nghiên cứu về lịch sử và văn học.
Ông mất vào 1 tháng 6 năm 1992, hưởng thọ 80 tuổi. Tên của ông đã được đặt cho một con đường ở thành phố Hồ Chí Minh.

006311f19777e9dabea028a5e0a5054c1625190431.jpg

Bút Nghiên

Hồ Quý Ly là một người yêu nước, một vị đại thần, một hoàng đế, một nhà cải cách của nước ta vào cuối thế kỷ XIV, đầu thế kỷ XV. Công cuộc cải cách của ông mang tính chất toàn diện, triệt để và táo bạo, vượt hẳn mọi cuộc cải cách khác dưới thời quân chủ ở Việt Nam.

Trong cuộc kháng chiến chống giặc Minh vào đầu thế kỷ XV, lòng yêu nước nồng nàn và quyết tâm chống xâm lược của Hồ Quý Ly và triều đình nhà Hồ đã kiên định dứt khoát ngay từ đầu. Thành nhà Hồ ở tỉnh Thanh Hóa ngày nay do Hồ Quý Ly và dân, quân Trần – Hồ khẩn trương xây dựng để phòng bị, chống giặc ngoại xâm, bảo vệ đất nước. Sau hơn 6 thế kỷ tồn tại, đến nay thành cổ này đã trở thành di tích lịch sử thế giới, được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hiệp Quốc (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization - UNESCO) chuẩn bị thủ tục công nhận.

Cải cách Hồ Quý Ly do hai tác giả Luật sư Phan Đăng Thanh (Thạc sĩ Luật học, Tiến sĩ Sử học) và Luật sư Trương Thị Hòa (Thạc sĩ Luật học, Thạc sĩ Sử học) biên soạn. Với mong muốn giúp độc giả hiểu rõ về sự nghiệp cải cách của Hồ Quý Ly và giá trị lịch sử của Thành nhà Hồ, Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Chí Minh xuất bản quyển sách Cải cách Hồ Quý Ly. Điều đặc biệt của quyển sách tái bản lần này là tác giả có cập nhật thêm loạt bài Hành trình tìm mộ Hồ Quý Ly của tác giả Giao Hưởng (đăng báo Thanh Niên từ ngày 10 đến 15- 8-2010). Qua đó thấy rõ thêm mọi người dân Việt Nam đời sau đều ngưỡng mộ, ghi nhớ công trạng vì nước quên mình của vua Hồ Quý Ly.

Đây là tài liệu cũ xưa mà mới mẻ, thực sự bổ ích đối với những người đang làm công việc nghiên cứu, sinh viên, học sinh và mọi tầng lớp nhân dân yêu thích lịch sử nước nhà; để qua đây, mỗi người chúng ta đều có thể chiêm nghiệm và hiểu thêm về sự nghiệp vẻ vang của các bậc tiền nhân trong công cuộc giữ gìn đất nước, bảo vệ Tổ quốc và không ngừng đổi mới, cải tiến cuộc sống của mình.

Trân trọng giới thiệu quyển sách Cải cách Hồ Quý Ly cùng bạn đọc.

NHÀ XUẤT BẢN TỔNG HỢPTHÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
***
Trong từng thời kỳ lịch sử Việt Nam, những nhà cải cách đã lần lượt xuất hiện. Có người trực tiếp nắm giữ quyền điều khiển vận mệnh đất nước nên đã có điều kiện thuận tiện để tiến hành công cuộc cải cách của mình. Đó là trường hợp Tiết độ sứ Khúc Hạo (907 - 918), vua Lê Thánh Tông (1460 -1497), Quang Trung Hoàng đế Nguyễn Huệ (1788 - 1792)... Cũng có những nhà chính trị có tư tưởng cải cách đem kiến nghị với nhà cầm quyền đương thời, cũng như bôn ba vận động, truyền bá quan điểm, tư tưởng của mình trong quần chúng nhân dân nhưng vẫn chưa thể tiến hành được công việc cải cách nào, bởi họ không có quyền lực nhà nước trong tay. Đó là trường hợp của Chu Văn An (1292 - 1370), Nguyễn Trường Tộ (1828 - 1871), Bùi Viện (1844 - 1878), Phan Bội Châu (1867 - 1940), Phan Châu Trinh (1872 - 1926)... Mỗi đề nghị cải cách của họ đưa ra đều nhằm giải quyết những ách tắc, mâu thuẫn trong xã hội để đối phó với những khủng hoảng trầm trọng của xã hội.

Trường hợp Hồ Quý Ly thì khác.

Hồ Quý Ly là một nhà cải cách lớn cuối thế kỷ XIV, đầu thế kỷ XV ở nước ta. Lúc đầu, với vai trò của một đại thần nhà Trần, ông đã từng bước đem tư tưởng của mình ra thực hiện, song vì chưa nắm được quyền lực quốc gia trọn vẹn trong tay nên không có đủ điều kiện để thực thi cải cách đến nơi đến chốn. Từ đó ông quyết tâm tổ chức, vận động chính trị để làm cuộc đảo chính giành lấy chính quyền vào tay mình và trực tiếp điều khiển công cuộc cải cách trên cương vị một nhà vua, một thái thượng hoàng, người có quyền lực tối cao cả nước...

Tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly thật toàn diện và táo bạo. Chỉ trong khoảng thời gian tương đối ngắn ngủi - hơn 5 năm cuối triều Trần và chưa đầy 7 năm dưới triều Hồ - những việc làm thực tế của Quý Ly cho thấy ông đã vạch ra và quyết tâm thực hiện cải cách khắp mọi lĩnh vực: chính trị, hành chính, quốc phòng, kinh tế, tài chính, tư tưởng, văn hóa, giáo dục, xã hội... Thuở ấy, tư tưởng nào của ông cũng mới mẻ, hành động nào của ông cũng trọng đại. Song cuối cùng, công cuộc cải cách đã thất bại thảm hại: dòng họ bị mất ngôi, dân tộc bị mất nước!

Nhằm rút tỉa những bài học quá khứ, ôn cố tri tân, chúng tôi mạo muội cho ra mắt quyển sách này. Vẫn biết từ trước đến nay, Hồ Quý Ly cũng như Trần Thủ Độ (1194 - 1264), Mạc Đăng Dung (1483 - 1541)... đã từng được nhiều thế hệ đời sau phân tích công, tội; xác định cho những giá trị khác nhau. Ở đây, chúng tôi cố gắng sưu tầm và tập hợp những sử liệu tương đối trung thực, đầy đủ về nhiều mặt, để làm sáng tỏ thêm nhân vật Hồ Quý Ly và nhà Hồ.

Đánh giá đúng đắn một sự kiện lịch sử, một giai đoạn lịch sử là việc làm không hề dễ dàng. Đánh giá khách quan một nhân vật lịch sử lại là việc làm càng khó khăn, phức tạp. Ước mong của chúng tôi là được bạn đọc xa gần nhận xét, phê bình và chỉ bảo cho những thiếu sót để tác giả được hiểu biết tường tận, chín chắn thêm, hầu bổ cứu cho nội dung quyển sách được tươm tất hơn trong những lần tái bản.

ff2ee5d1d7901ba898c680445faa329b1624845916.jpg

Cải Cách Hồ Quý Ly

Ngọc Giao là một nhà văn lớn ở cả hai thể loại truyện ngắn và tiểu thuyết, xuất hiện lúc văn học Quốc ngữ chuyển mình phát triển mạnh mẽ. Thế nhưng, vì một số lí do, đã có một quãng thời gian dài, tên tuổi và các tác phẩm của ông hầu như bị quên lãng. Tác phẩm của được đông đảo thế hệ bạn đọc yêu mến như Nhà quê, Một đêm vui, Phấn hương, Cô gái làng Sơn Hạ, Tết cô đầu, Quan báo…

Cậu Bé Đánh Giặc Cờ Đen là tuyển tập những truyện ngắn về một số nhân vật, sự kiện lịch sử, cũng như truyền thuyết dân gian. Các câu chuyện của Ngọc Giao được kể lại một như những câu chuyện cổ tích của người Việt xưa truyền lưu từ ngàn đời nay.

Tủ Sách

Ai Lên Phố Cát

Lan Khai

An Tư

Nguyễn Huy Tưởng

Bà Chúa Chè

Nguyễn Triệu Luật

Bão Táp Cung Đình

Hoàng Quốc Hải

Bên bờ Thiên Mạc

Hà Ân

Bên kia cổng Trời

Ngôn Vĩnh

Bông Sen Vàng

Sơn Tùng

Bùi Thị Xuân

Đào Trinh Nhất

Búp Sen Xanh

Sơn Tùng

Bút Nghiên

Chu Thiên

Cải Cách Hồ Quý Ly

Phan Đăng Thanh & Trương Thị Hòa

Cậu Bé Đánh Giặc Cờ Đen

Ngọc Giao